Ezpeleta, Lapurdiko ohiko etxe ederrez inguraturiko karrika ederra duen ikusi beharreko herria da. Eskulangintzan ari direnak eta tokiko ekoizleak aurkitzen ditugu. Herriko giroak gostura ibiltzeko eta denbora hartzeko gogoa ematen du, kafetegi eta jatetxeetako terrazetan jarriz. Itsasoaren eta mendiaren artean kokatua izanki, herriak turista ugari erakartzen ditu urtero, tokiko ondarea eta biperraren historia ezagutzera etortzen direnak. Ekitaldi garrantzitsuen artean daude mendi kaskoetako lasterketa, Gauargi nazioarteko dantza-festibala, Pottoka feria eta Biper Besta famatua.
Eraikina 1760. urtean inauguratu zen, herriaren armarriarekin, harriz egina eta aurrekaldeko fatxadan nagusituta. 1813an sute bat egon zen, Frantziako tropa okupazionalek eragindakoa, eta bertan artxibo osoa suntsitu zen. Bere aurrean, Foruen plaza daga. Enparantza honek, euren jaiak ospatzeko, hainbat lagunen arteko topaketak ikusi ditu. Olentzeroren bisitarekin hasten da, Santa Agedako zortzikoekin, inauterietako momotxorro dantzekin, San Juan kontzertuarekin eta urte osoan zehar jaialdi ugariekin jarraitzeko.